Setters, Getters và Deleters trong lập trình hướng đối tượng Python

Dẫn nhập

Ở các bài trước, bạn đọc đã tìm hiểu về CÁC PHƯƠNG THỨC ĐẶC BIỆT TRONG LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG PYTHON.

Còn ở bài này, bạn đọc sẽ biết tới một số những phương thức nữa, nhưng những phương thức này không hẳn gọi là phương thức. Đó là Setters, Getters, Deleters

Để cho bài này được giải thích một cách đơn giản. Bạn đọc tạo sẵn một class mới thay vì class Siêu Nhân mà chúng ta đã làm việc trong suốt series.

class Kter:
    def __init__(self, ho, ten):
        self.ho = ho
        self.ten = ten
        self.email = ho + '-' + ten + '@kteam.com'

---

Nội dung

Để theo dõi bài này một cách tốt nhất, bạn nên có có những kiến thức cơ bản về Python trong khóa LẬP TRÌNH PYTHON CƠ BẢN

Nếu bạn chưa có thời gian để học hết khóa trên thì hãy đảm bảo đã tìm hiểu những kiến thức sau đây

• BIẾN và CÁC KIỂU DỮ LIỆU CƠ BẢN của Python (Số, chuỗi, List, Tuple, Dict, Set, Range)
• Một số toán tử cơ bản (+, -, *, /, %)
• Khối lệnh điều kiện Khối vòng lặp như VÒNG LẶP FOR, VÒNG LẶP IF)
• HÀM

Và đương nhiên để học tiếp bài sau, bạn phải nắm vững kiến thức ở các bài trước: 

• LỚP & ĐỐI TƯỢNG TRONG LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG PYTHON
• KHAI BÁO THUỘC TÍNH LỚP TRONG LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG PYTHON
• CÁC PHƯƠNG THỨC LỚP TRONG LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG PYTHON
• TẠO LỚP KẾ THỪA TRONG LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG VỚI PYTHON
• PHƯƠNG THỨC ĐẶC BIỆT TRONG LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG PYTHON

Trong bài này, Bạn và Kteam sẽ cùng tìm hiểu những nội dụng sau đây

• Getter
• Setter
• Deleter

---

Getter

Giờ ta tạo một đối tượng như sau

kter_A = Kter("Tran", "Long")

 Ở lớp Kter, ta viết thêm một regular method

def ho_va_ten(self):
    return '{} {}'.format(self.ho, self.ten)

 Sau đó ta thử in một số thứ cơ bản

print(kter_A.ho)
print(kter_A.ten)
print(kter_A.email)
print(kter_A.ho_va_ten())

Kết quả:

Tran
Long
Tran-Long@kteam.com
Tran Long

 Giờ là lúc mà ta nghịch ngợm một tí, bằng cách trước khi in ra những thông tin, ta thử tay đổi họ và tên của đối tượng kter ta vừa tạo.

kter_A.ho = "Nguyen"
kter_A.ten = "Giau"

print(kter_A.ho)
print(kter_A.ten)
print(kter_A.email)
print(kter_A.ho_va_ten())

 Kết quả:

Nguyen
Giau
Tran-Long@kteam.com
Nguyen Giau

 Bạn đọc để ý, sau khi thay đổi lại họ và tên thì phương thức ho_va_ten trả lại họ và tên đúng như sau khi đã được thay đổi. Tuy nhiên về email thì lại không phải thế. Và dĩ  nhiên rồi, bạn muốn nó thay đổi thì nó cũng phải được đổi lại theo bằng “cách thủ công”.

Bạn muốn email cũng được thay đổi như ho_va_ten? Vậy thì ta viết cho nó một phương thức như ho_va_ten:

def email(self):
    return self.ho + '-' + self.ten + '@kteam.com'

 Dĩ nhiên khi có phương thức này rồi thì bạn nhớ xóa thuộc tính email được gán trong hàm constructor

Khi ta chạy đoạn code:

kter_A.ho = "Nguyen"
kter_A.ten = "Giau"

print(kter_A.ho)
print(kter_A.ten)
print(kter_A.email())
print(kter_A.ho_va_ten())

 Kết quả:

Nguyen
Giau
Nguyen-Giau@kteam.com
Nguyen Giau

 Nhưng bạn thấy một điều là, bản chất nhìn vào nó là một phương thức, thật không đúng với cái ban  đầu ta muốn rằng nó là một thuộc tính. Để nó trở thành một thuộc tính, thì ta làm một thao tác như tạo classmethod. Bạn đọc xem ví dụ:

@property
def email(self):
    return self.ho + '-' + self.ten + '@kteam.com'
@property
def ho_va_ten(self):
    return '{} {}'.format(self.ho, self.ten)

 Giờ đây, ta đã có hai thuộc tính là email và ho_va_ten.

kter_A.ho = "Nguyen"
kter_A.ten = "Giau"

print(kter_A.ho)
print(kter_A.ten)
print(kter_A.email) # thuoc tinh nen khong can () nhu luc nay
print(kter_A.ho_va_ten

Kết quả:

Nguyen
Giau
Nguyen-Giau@kteam.com
Nguyen Giau

---

Setter

Nãy ta có một thuộc tính ho_va_ten sau khi sử dụng getter. Vậy giả sử ta muốn gán lại ho_va_ten thì chuyện gì xảy ra?

class Kter:
    def __init__(self, ho, ten):
        self.ho = ho
        self.ten = ten
    @property
    def email(self):
        return self.ho + '-' + self.ten + '@kteam.com'
    @property
    def ho_va_ten(self):
        return '{} {}'.format(self.ho, self.ten)

kter_A = Kter("Tran", "Long")

kter_A.ho_va_ten = "Nguyen Giau"

 Và kết quả là có lỗi vì nó mâu thuẫn với thuộc tính ho_va_ten của chúng ta. Vì sao mâu thuẫn? Bản chất ho_va_ten là một phương thức, không thể gán cho một giá trị ngang như vậy được. Vì lí do đó, setter đã được sinh ra, chúng ta hãy thêm phương thức này vào lớp:

class Kter:
    def __init__(self, ho, ten):
        self.ho = ho
        self.ten = ten
    @property
    def email(self):
        return self.ho + '-' + self.ten + '@kteam.com'
    @property
    def ho_va_ten(self):
        return '{} {}'.format(self.ho, self.ten)
    @ho_va_ten.setter
    def ho_va_ten(self, ten_moi):
        ho_moi, ten_moi = ten_moi.split(' ')
        self.ho = ho_moi
        self.ten = ten_moi

kter_A = Kter("Tran", "Long")

kter_A.ho_va_ten = "Nguyen Giau" # day la argument cho parameter ten_moi

print(kter_A.ho_va_ten)

 Kết quả:

Nguyen Giau

---

Deleter

Nếu bạn muốn dùng xong xóa, thì deleter là công cụ giúp bạn xóa những thuộc tính bạn vừa gán. Xóa ở đây là việc gán một giá trị rác (giá trị không có ý nghĩa) cho cái chúng ta muốn xóa. Và thường trong Python giá trị đó được sử dụng là None (đôi lúc là 0, hoặc là một list rỗng, tùy từng thuộc tính mà ta muốn xóa)

Cú pháp gần như tương tự với setter (deleter không sử dụng parameter nào khác ngoài parameter self). Ta thêm một deleter vào một lớp và sử dụng deleter như sau.

Mời bạn đọc xem ví dụ:

class Kter:
    def __init__(self, ho, ten):
        self.ho = ho
        self.ten = ten
    @property
    def email(self):
        return self.ho + '-' + self.ten + '@kteam.com'
    @property
    def ho_va_ten(self):
        return '{} {}'.format(self.ho, self.ten)
    @ho_va_ten.setter
    def ho_va_ten(self, ten_moi):
        ho_moi, ten_moi = ten_moi.split(' ')
        self.ho = ho_moi
        self.ten = ten_moi
    @ho_va_ten.deleter
    def ho_va_ten(self):
        self.ho = None
        self.ten = None
        print('Da xoa')

kter_A = Kter("Tran", "Long")

kter_A.ho_va_ten = "Nguyen Giau"

print(kter_A.ho_va_ten)

del kter_A.ho_va_ten

print(kter_A.ho)
print(kter_A.ten)

Kết quả:

Nguyen Giau
Da xoa
None
None

---

Kết luận

Bài này đã giúp bạn đọc tìm hiểu về getter, setter và deleter của một lớp

Như vậy chúng ta đã kết thúc series LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG PYTHON. Đây là những kiến thức nền tảng cơ bản (tuy không quá chuyên sâu) mà nhờ vào đó các bạn có thể tiếp tục học các model của Python một cách dễ dàng. Nếu bạn đọc có hứng thú về class trong Python nhiều thì có thể tìm hiểu siêu lớp (meta class) ở một số tài liệu trên mạng.

Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết. Hãy để lại bình luận hoặc góp ý của mình để phát triển bài viết tốt hơn. Đừng quên “Luyện tập – Thử thách – Không ngại khó”

---

Thảo luận

Nếu bạn có bất kỳ khó khăn hay thắc mắc gì về khóa học, đừng ngần ngại đặt câu hỏi trong phần BÌNH LUẬN bên dưới hoặc trong mục HỎI & ĐÁP trên thư viện Howkteam.com để nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng.